همه چیز درباره سرامیک دندانی؛ معرفی انواع و معایب و مزایا

گاهی قطعات و پایه‌های تیتانیومی و همچنین فلزی در داخل لثه و استخوان فک افراد، حساسیت‌ها و ناسازگاری‌هایی را با خود به همراه داشته‌است. همین موضوع باعث شده که بسیاری از افراد به استفاده از انواع سرامیک های دندانی تمایل پیدا کنند.

تاریخچه استفاده از سرامیک های دندانی

اولین سرامیک‌های دندانی حدود ۲۲۰ سال پیش و توسط یک داروساز فرانسوی و یک دندانپزشک پاریسی ساخته شدند. این دو فرد اولین بار از سرامیک‌های دندانی برای ساختن یک دست دندان‌ مصنوعی کمک گرفتند. البته گفته می‌شود که دندانپزشک فرانسوی دیگری نیز پیش از این دو نفر، پروتز دندان مصنوعی ساخته بود، اما دندان مصنوعی ساخته شده توسط این دندانپزشک از جنس سرامیک نبود.

بعد‌ها و در نیمه دوم قرن بیستم، نوع دیگری از پروتز‌های دندانی که ترکیبی از سرامیک و فلز بودند، ساخته شدند. این پروتز‌ها مقاومت بیشتری نسبت به سرامیک‌های معمولی داشتند. زیرا وجود فلز در ساختار آن‌ها طول عمر پروتز دندان را افزایش می‌داد. اما پس از مدتی مشخص شد که افراد بسیار زیادی به این فلز‌ها حساسیت نشان داده‌اند و پس از آن نیز این نوع از سرامیک‌های دندانی کنار گذاشته شدند.

سپس دندانپزشکان و محققان سعی کردند پروتز‌های سرامیکی بدون فلز را توسعه دهند. پس سرامیک‌های فلدسپاتی پا به عرصه گذاشتند. این سرامیک‌ها از ترکیب موادی پودرمانند با آب ساخته می‌شدند و خمیر حاصل از این مواد، با عملیاتی حرارتی منجر به بوجود آمدن پروتز‌های دندانی می‌گشت. همین نوع از سرامیک‌های دندانی به مرور محبوبیت بسیاری در میان مردم یافتند و امروزه نیز سرامیک‌های فلدسپاتی در موارد مختلفی از جمله روکش‌های دندانی و مواد پرکننده دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع سرامیک های دندانی

با افزایش محبوبیت سرامیک‌های دندانی در میان مردم، انواع مختلفی از آن‌ها تولید گشته و مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کلی سرامیک‌های دندانی بر اساس عوامل مختلفی در دسته‌بندی‌های متفاوتی قرار می گیرند. این عوامل شامل نوع کاربرد سرامیک‌ها، ترکیبات شیمیایی آن‌ها، روش ساخت آن‌ها و همچنین نحوه‌ی انجام فرایند آن‌ها می‌باشد.

انواع سرامیک‌های دندانی بر اساس ترکیبات شیمیایی آن‌ها دارای سه دسته کلی می‌باشند. سرامیک‌های دندانی بر پایه سیلیکا، سرامیک‌های دندانی بر پایه آلومینا و سرامیک‌های دندانی بر پایه زیرکونیا. هر یک از این انواع سرامیک‌های دندانی دارای ترکیب شیمیایی مختلفی می‌باشند:

سرامیک های دندانی بر پایه سیلیکا

این نوع از سرامیک‌های دندانی که با نام انگلیسی Silica-based ceramics شناخته می‌شوند، اولین نوع از سرامیک‌هایی بودند که برای ترمیم دندان‌ها به کار گرفته شدند. این نوع از سرامیک‌های دندانی دارای ترکیبات زیر می‌باشند:

– پرسلان‌های فلدسپاتی

– شیشه سرامیک تقویت شده با لوسیت

– شیشه سرامیک لیتیم دی‌سیلیکاتی

این نوع از سرامیک‌های دندانی ظاهر زیباتری دارند، اما نسبت به سرامیک‌های کریستالی دارای مقاومت کششی کمتری هستند. توجه داشته باشیدکه به هنگام انتخاب سرامیک دندانی، باید دو فاکتور مهم استحکام سرامیک دندانی و ظاهر زیبای آن را در نظر بگیرید. سرامیک دندانی خوب محسوب می‌شود که علاوه بر داشتن ظاهر زیبا و طبیعی، دارای استحکام و مقاوت بیشتری باشد.

سرامیک‌های دندانی بر پایه آلومینا

این نوع از سرامیک‌های دندانی که با نام انگلیسی Alumina-based ceramics شناخته می‌شوند، از شیشه‌های آلومینوسیلیکاتی ساخته می‌شوند. در نتیجه این نوع از سرامیک‌های دندانی مقاومت بیشتری دارند.

اگرچه این نوع از سرامیک‌های دندانی مقاومت بیشتری نسبت به نوع اول سرامیک‌ها دارند، اما درخشندگی آن‌ها نسبت به سرامیک‌های بر پایه سیلیکا، کمتر می‌باشد. پس اگر درخشندگی دندان‌هایتان را به مقاومت آن‌ها ترجیح می‌دهید، این نوع از سرامیک‌های دندانی گزینه مناسبی برای شما به حساب نمی‌آیند و بهتر است از نوع اول سرامیک‌ها، یعنی سرامیک‌های دندانی بر پایه سیلیکا استفاده کنید. البته لازم به ذکر است که نوع جدید سرامیک‌های بر پایه آلومینا، دارای درخشندگی بیشتری نسبت به انواع قدیمی آن‌ها هستند، اما سرامیک‌های شیشه‌ای هنوز هم ظاهر بهتری دارند.

سرامیک‌های دندانی بر پایه زیرکونیا

این نوع از سرامیک‌های دندانی که با نام انگلیسی Zirconia-based ceramics شناخته می‌شوند، بیشتر از سایر انواع سرامیک‌های دندانی مورد توجه قرار گرفته‌اند. اصلی‌ترین علت محبوبیت این نوع، استحکام بسیار بالای آن‌ها نسبت به انواع دیگر می‌باشد. در این نوع از سرامیک‌ها، هیچگونه شیشه‌ای به کار گرفته نمی‌شود و اتم‌های آن به صورت کریستالی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. در نتیجه به سختی ترک می خوردند و یا آسیب می بینند.

سرامیک‌های بر پایه زیرکونیا قابل طراحی و ساخت توسط تکنولوژی CAD-CAM می‌باشند و به همین خاطر نیز ساخت آن‌ها ساده‌تر است. برای ساخت لمینت‌های دندانی نیز معمولا از این نوع سرامیک‌های دندانی استفاده می‌شود. زیرا این سرامیک‌ها، سطح صاف‌تری را ایجاد می‌کنند.

کاربرد‌های انواع سرامیک های دندانی

سرامیک‌های دندانی کاربرد‌های مختلفی در حوزه دندانپزشکی دارند. هر یک از انواع سرامیک‌ها می‌توانند کاربرد‌های مشخصی داشته باشند. این که کدام نوع از سرامیک‌های دندانی برای شما مناسب است را دندانپزشک متخصص‌تان پس از معاینه شما و بررسی وضعیت دهان و دندان‌تان مشخص می‌کند. معمولا نوع سوم سرامیک‌های دندانی، یعنی سرامیک دندانی بر پایه زیرکونیا، کاربرد بیشتری دارد و برای موارد مختلفی به کار برده می‌شود.

چه کسانی نباید از سرامیک‌های دندانی استفاده کنند؟

استفاده از انواع سرامیک‌های دندانی برای برخی از افراد ممنوعیت دارد. پس زمانی که یک فرد هر یک از مشکلات زیر را داشته باشد، دندانپزشک اجازه استفاده از سرامیک‌های دندانی برای آن‌ها را نخواهد داشت:

– افرادی که از دندان قروچه رنج می‌برند

– کودکانی که دندان‌های شیری دارند

– افرادی که دندان‌های فک بالا و پایین‌شان به شکل نامطلوبی روی هم جفت شده باشند