آشنایی با اختلال بیش‌فعالی (ADHD) و راهکارهای درمان آن
اختلال بیش‌فعالی یا ADHD یک اختلال رفتاری و رشدی است که بیشتر در کودکی بروز می‌کند، اما می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. این اختلال به دلیل تأثیر بر تمرکز، کنترل رفتارها و توانایی مدیریت استرس و تکانش‌ها، به یکی از مشکلات سلامت روان تبدیل شده است.
علائم و انواع بیش‌فعالی (ADHD)
به گزارش مجله کژمژ؛ این اختلال بسته به نوع علائم به سه دسته تقسیم می‌شود:
بیش‌فعالی با نقص توجه: در این حالت، فرد در تمرکز، تکمیل وظایف و پیروی از دستورالعمل‌ها مشکل دارد. از علائم این نوع می‌توان به فراموشکاری، انجام اشتباهات ناشی از بی‌دقتی، تغییر مداوم فعالیت‌ها و مشکلات سازماندهی اشاره کرد.
بیش‌فعالی تکانشی: افراد مبتلا به این نوع، علاوه بر مشکل در تمرکز، دچار تکانش‌گری نیز هستند. بی‌قراری، پرحرفی، عدم توانایی در رعایت نوبت، قطع مکرر صحبت دیگران و فعالیت‌های فیزیکی بیش از حد از علائم این نوع هستند.
بیش‌فعالی ترکیبی: افرادی که علائم هر دو نوع نقص توجه و تکانش‌گری را دارند، در این دسته قرار می‌گیرند. آنها معمولاً انرژی بسیار زیادی دارند که به دلیل ناتوانی در مهار آن، مشکلاتی در فعالیت‌های روزمره و اجتماعی برایشان به وجود می‌آید.
علل ایجاد بیش‌فعالی (ADHD)
علت دقیق ADHD هنوز به‌طور کامل مشخص نشده، اما عوامل زیر به عنوان علل احتمالی شناخته شده‌اند:
- عوامل ژنتیکی: بسیاری از محققان معتقدند که این اختلال می‌تواند به دلیل عوامل ژنتیکی به فرد منتقل شود.
- مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در دوران بارداری: این مواد می‌توانند روی رشد مغز جنین تأثیر منفی بگذارند.
- سموم محیطی: قرار گرفتن کودکان در معرض سرب یا سایر سموم محیطی نیز می‌تواند خطر ابتلا به ADHD را افزایش دهد.
- عوامل زایمانی: تولد زودهنگام یا وزن کم هنگام تولد، و حتی صدمات مغزی در دوران کودکی می‌تواند زمینه‌ساز ADHD شود.
بیش‌فعالی در بزرگ‌سالان
در بزرگ‌سالان، این اختلال می‌تواند روابط خانوادگی و شغلی را دچار مشکل کند. از جمله علائم ADHD در بزرگ‌سالان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی‌توجهی به جزئیات، نیمه‌کاره رها کردن کارها، ضعف در سازماندهی امور، فراموشی، و بی‌قراری
- ناتوانی در تمرکز، نوسانات خلقی، و واکنش‌های احساسی سریع
- تمایل به خطرپذیری بدون توجه به امنیت شخصی و دیگران
روش‌های درمانی برای ADHD
درمان اختلال ADHD حتماً باید زیر نظر پزشک انجام شود و از خوددرمانی پرهیز شود. روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:
- دارودرمانی: داروهای محرک و غیرمحرک می‌توانند به کنترل علائم ADHD کمک کنند.
- رفتاردرمانی: این روش برای آموزش مهارت‌های اجتماعی و کنترلی به کودکان و بزرگ‌سالان مبتلا به ADHD موثر است.
- درمان شناختی-رفتاری (CBT): این درمان به افراد کمک می‌کند تا بتوانند کنترل بهتری روی افکار و رفتارهای خود داشته باشند.
- تغییر سبک زندگی: رعایت تغذیه مناسب، ورزش منظم، مدیریت استرس و خواب کافی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- مشاوره روانشناختی فردی و خانوادگی: جلسات مشاوره می‌تواند به تقویت روابط فردی و اجتماعی فرد کمک کند.
درمان زودهنگام و مدیریت اصولی ADHD می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند و مانع از بروز مشکلات بیشتر در روابط، تحصیلات و شغل آنان شود.