پولیپ روده: علائم، انواع، علل، و راه‌های پیشگیری و درمان
پولیپ روده زائده‌ای کوچک و معمولاً خوش‌خیم است که در پوشش داخلی روده بزرگ (کولون) ایجاد می‌شود و می‌تواند با دردهای شکمی و خونریزی همراه باشد. با وجود این که پولیپ‌ها لزوماً سرطانی نیستند، اما برخی از انواع آن ممکن است به مرور زمان سرطانی شوند و به سرطان روده بزرگ منجر شوند.
به گزارش مجله کژمژ؛ شناخت علائم پولیپ و انجام آزمایش‌های تشخیصی، می‌تواند به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از بروز مشکلات جدی کمک کند.
انواع پولیپ‌های روده
۱. پولیپ‌های آدنوماتوز: این نوع پولیپ‌ها شایع‌ترین نوع پولیپ‌هایی هستند که می‌توانند سرطانی شوند و به سرطان کولون منجر شوند. هر چه اندازه این پولیپ‌ها بزرگ‌تر باشد، احتمال سرطانی شدن آن‌ها بیشتر است.
۲. پولیپ‌های هایپرپلاستیک: این پولیپ‌ها معمولاً کوچک و غیرسرطانی هستند و بیشتر به صورت زائده‌هایی بی‌خطر ظاهر می‌شوند.
علائم پولیپ روده
پولیپ‌ها تا زمانی که بزرگ و سرطانی نشوند، معمولاً بدون علامت هستند. برخی از نشانه‌های پولیپ که ممکن است به سرطانی شدن آن‌ها اشاره کنند عبارتند از:
- خونریزی از مقعد: ممکن است در مدفوع رگه‌های خونی دیده شود.
- تغییر در عادات مدفوع: اسهال یا یبوست مزمن می‌تواند از علائم پولیپ باشد.
- کم‌خونی و خستگی مداوم: کمبود آهن به دلیل خونریزی پولیپ می‌تواند خستگی ایجاد کند.
- درد شکمی: اگر پولیپ به اندازه بزرگ شود، ممکن است باعث انسداد و دل‌درد شود.
دلایل ایجاد پولیپ روده
عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند در ایجاد پولیپ نقش داشته باشند. در ادامه برخی از مهم‌ترین عوامل ایجاد پولیپ ذکر شده است:
۱. اختلالات ژنتیکی: سندرم‌های ارثی، مانند پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی، سندرم پوتز-جگرز و پولیپوز مرتبط با MUTYH می‌توانند احتمال ابتلا به پولیپ را افزایش دهند.
۲. عوامل محیطی و سبک زندگی: عواملی مانند کهولت سن، سیگار کشیدن، مصرف الکل، رژیم‌های غذایی پرچرب و کم‌فیبر، چاقی، و عدم تحرک فیزیکی می‌توانند در ایجاد پولیپ موثر باشند.
۳. پولیپ کاذب التهابی: این نوع پولیپ‌ها بر اثر التهاب مزمن روده (کولیت) ایجاد می‌شوند و معمولا خوش‌خیم هستند.
روش‌های تشخیص پولیپ روده
روش‌های تشخیصی برای شناسایی پولیپ‌های روده شامل موارد زیر است:
- کولونوسکوپی: دقیق‌ترین روش تشخیص است و در طی آن پزشک می‌تواند بافت‌های اضافه را بلافاصله بردارد.
- سیگموییدوسکوپی: مشابه کولونوسکوپی، اما فقط ناحیه پایینی روده را بررسی می‌کند و امکان برداشتن پولیپ را ندارد.
- آزمایش مدفوع: وجود خون در مدفوع ممکن است نشانه‌ای از پولیپ باشد.
- آزمایش ژنتیک و شمارش کامل خون (CBC): شناسایی کم‌خونی و بررسی الکترولیت‌ها.
- تست تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن و آندوسکوپی کپسولی: این آزمایش‌ها تصاویر دقیقی از روده ارائه می‌دهند.
روش‌های درمان پولیپ روده
پولیپ‌ها معمولاً با انجام عمل پولیپکتومی (برداشتن پولیپ) درمان می‌شوند. برخی روش‌های رایج برای درمان عبارتند از:
- کولونوسکوپی: بهترین روش برای برداشتن پولیپ‌های کوچک.
- سیگموییدوسکوپی انعطاف‌پذیر: روشی برای برداشتن پولیپ‌های کوچک‌تر.
- عمل جراحی برای پولیپ‌های بزرگ: اگر پولیپ بسیار بزرگ باشد، ممکن است نیاز به جراحی گسترده‌تری باشد.
عوارض احتمالی پس از جراحی پولیپ
برداشتن پولیپ معمولاً بی‌خطر است، اما در برخی موارد ممکن است عوارض زیر رخ دهد:
- خونریزی مداوم: ممکن است محل زخم دچار خونریزی شود.
- تخلیه ناقص پولیپ: گاهی بخشی از پولیپ باقی می‌ماند و نیاز به مرحله دیگری از پولیپکتومی دارد.
- سوراخ شدن اندام: در موارد نادر، ممکن است روده آسیب ببیند.
- عفونت: عفونت ناحیه جراحی یکی از عوارض احتمالی است.
راه‌های پیشگیری از پولیپ روده
اگرچه نمی‌توان از پولیپ‌های ناشی از عوامل ژنتیکی جلوگیری کرد، اما تغییر در سبک زندگی می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد:
- رژیم غذایی سالم و سرشار از فیبر: مصرف میوه، سبزیجات، و غلات کامل توصیه می‌شود.
- کاهش مصرف چربی و گوشت قرمز: این تغییرات می‌تواند به حفظ سلامت روده کمک کند.
- حفظ وزن مناسب و فعالیت بدنی: ورزش منظم و حفظ وزن مناسب از دیگر راه‌های پیشگیری هستند.
- ترک سیگار و کاهش مصرف الکل: مصرف این موارد می‌تواند خطر ابتلا به پولیپ را افزایش دهد.
پرسش‌های متداول درباره پولیپ روده
۱. آیا پولیپ روده همیشه خطرناک است؟ خیر، همه پولیپ‌ها خطرناک نیستند. تنها برخی از آن‌ها ممکن است به سرطان تبدیل شوند.
۲. بعد از برداشتن پولیپ چه باید کرد؟ مراجعه منظم به پزشک و انجام کولونوسکوپی‌های دوره‌ای برای پیشگیری از عود بیماری مهم است.
۳. آیا می‌توان با رژیم غذایی مناسب از ایجاد پولیپ جلوگیری کرد؟ بله، رژیم غذایی سالم و سرشار از فیبر و کاهش مصرف چربی می‌تواند به کاهش خطر پولیپ کمک کند.
پولیپ روده در مراحل اولیه ممکن است علائمی نداشته باشد، اما با پیشرفت بیماری، می‌تواند به دردهای شکمی و مشکلات جدی‌تر منجر شود. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع این زائده‌ها، می‌تواند از بروز سرطان روده جلوگیری کند.