کمبود تستوسترون: علائم، دلایل و روشهای درمان
تستوسترون یکی از هورمونهای کلیدی در بدن است که نقش حیاتی در سلامت جسمی و روانی ایفا میکند. این هورمون که به عنوان هورمون مردانه شناخته میشود، عمدتاً در مردان تولید شده اما زنان نیز مقادیر کمی از آن را دارند. کاهش تستوسترون میتواند منجر به بروز مشکلاتی در عملکرد جنسی، کاهش میل جنسی، کاهش انرژی و تغییرات جسمی و روانی شود.
به گزارش مجله کژمژ؛ در این مقاله به بررسی علائم، دلایل، روشهای تشخیص و درمان کمبود تستوسترون میپردازیم.
وظایف هورمون تستوسترون در بدن
تستوسترون وظایف متعددی در بدن دارد، از جمله:
- تقویت رشد عضلات و استخوانها
- تاثیر بر ویژگیهای مردانه مانند ضخیم شدن صدا و رشد مو
- تولید اسپرم
- کمک به تنظیم میل جنسی و انرژی بدن
این هورمون حتی میتواند روند پیری را کندتر کند و به سلامت عمومی بدن کمک کند.
علائم کمبود تستوسترون
کمبود تستوسترون معمولاً با علائم متعددی همراه است. طبق گزارشها، از هر ۱۰۰ مرد، ۲ نفر به این مشکل مبتلا هستند. مهمترین علائم عبارتاند از:
اختلال در نعوظ
تستوسترون پایین میتواند باعث اختلال در ایجاد یا حفظ نعوظ شود. سایر عوامل تاثیرگذار شامل استرس، دیابت، فشار خون بالا و مصرف دخانیات هستند.ریزش مو
کاهش تستوسترون ممکن است موجب تشدید ریزش مو شود، اما مطالعات نشان دادهاند که درمانهای هورمونی میتوانند به رشد مجدد مو کمک کنند.کاهش حجم استخوانی
این هورمون نقش کلیدی در حفظ توده استخوانی دارد. کمبود آن میتواند خطر شکستگی استخوانها را افزایش دهد.کاهش اندازه بیضه
تستوسترون پایین ممکن است باعث کاهش اندازه بیضهها یا نرمی بیش از حد آنها شود.کاهش میزان اسپرم
این موضوع میتواند توانایی باروری را کاهش دهد.اختلالات خواب
کمبود تستوسترون اغلب با مشکلات خواب، از جمله آپنه خواب، همراه است.کاهش میل جنسی
یکی از شایعترین علائم کمبود تستوسترون، کاهش چشمگیر میل جنسی است.کاهش توده عضلانی
کاهش تستوسترون ممکن است به کاهش حجم عضلات منجر شود، اما معمولاً قدرت عضلانی حفظ میشود.گُر گرفتگی
مشابه یائسگی در زنان، تستوسترون پایین میتواند موجب گر گرفتگی شود.کاهش انرژی و خستگی
حتی با خواب کافی، افراد مبتلا به کمبود تستوسترون اغلب احساس خستگی مداوم دارند.افزایش چربی بدن
تستوسترون پایین ممکن است منجر به افزایش چربی، خصوصاً در ناحیه شکم، و در مواردی بزرگ شدن سینهها (ژنیکوماستی) شود.تغییرات خلق و خو
کمبود این هورمون ممکن است موجب تحریکپذیری، افسردگی یا مشکلات تمرکز شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر یکی یا چند مورد از علائم بالا را تجربه میکنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینات فیزیکی و آزمایش خون میتواند سطح تستوسترون را اندازهگیری کند.
طبق استاندارد انجمن اورولوژی آمریکا:
سطح تستوسترون کمتر از ۳۰۰ نانوگرم در هر دسیلیتر نشاندهنده کمبود این هورمون است.
درمان کمبود تستوسترون
- درمان جایگزینی تستوسترون (TRT):
پزشکان معمولاً برای افرادی که کمبود تستوسترون دارند، درمان جایگزینی هورمونی را پیشنهاد میکنند. روشهای مختلفی برای ارائه TRT وجود دارد، از جمله:
- پچهای پوستی
- ژلهای موضعی
- قرصهای دهانی
- تزریقات هورمونی
- ایمپلنتهای هورمونی
نتایج درمان: بسیاری از افراد پس از ۴ تا ۶ هفته درمان بهبود علائم را تجربه میکنند.
- تغییر سبک زندگی:
- کاهش وزن
- ورزش منظم، خصوصاً تمرینات مقاومتی
- خواب کافی
- کاهش استرس
- مصرف مواد غذایی غنی از مواد مغذی مانند:
- گوشت گوساله
- صدف چروک
- غلات غنیشده
- تخممرغ
- ماهی تن
- شیر غنیشده با ویتامین D
- اجتناب از مکملهای غیرمطمئن:
مکملهای غذایی که ادعا میکنند سطح تستوسترون را افزایش میدهند، معمولاً تاثیر قابلتوجهی ندارند و بهتر است به توصیه پزشک از روشهای مطمئن استفاده شود.
کاهش تستوسترون با افزایش سن طبیعی است، اما آگاهی از علائم و مراجعه به پزشک میتواند کمک کند تا درمان مناسب در زمان درست انجام شود. خوشبختانه بسیاری از افراد پس از درمان جایگزینی تستوسترون، بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی خود تجربه میکنند. اگر با علائم کمبود تستوسترون مواجه هستید، از تأخیر در مراجعه به پزشک خودداری کنید.